Loading Edzy magic ...
Loading Edzy magic ...
Formula Sheet
सन्धिः अध्यायः संस्कृतभाषायां वर्णानां मेलनं तथा परिवर्तनं विवृणोति, येन शब्दानां उच्चारणं लेखनं च सुकरं भवति।
सन्धिः – Formula & Equation Sheet
Essential formulas and equations from Abhyaswaan Bhav - II, tailored for Class X in Sanskrit.
This one-pager compiles key formulas and equations from the सन्धिः chapter of Abhyaswaan Bhav - II. Ideal for exam prep, quick reference, and solving time-bound numerical problems accurately.
Formulas
दीर्घ सन्धि: अ + अ = आ
When two short 'अ' vowels come together, they combine to form a long 'आ'. Example: नर + इन्द्र = नरेन्द्र.
गुण सन्धि: अ/आ + इ/ई = ए
The combination of 'अ' or 'आ' with 'इ' or 'ई' results in 'ए'. Example: देव + इन्द्र = देवेन्द्र.
वृद्धि सन्धि: अ/आ + ए/ऐ = ऐ
The combination of 'अ' or 'आ' with 'ए' or 'ऐ' results in 'ऐ'. Example: एक + एक = एकैक.
यण सन्धि: इ/ई + अ/आ = य
The combination of 'इ' or 'ई' with 'अ' or 'आ' results in 'य'. Example: इति + आदि = इत्यादि.
अयादि सन्धि: ए/ऐ/ओ/औ + अ/आ = अय्/आय्/अव्/आव्
The combination of 'ए', 'ऐ', 'ओ', or 'औ' with 'अ' or 'आ' results in 'अय्', 'आय्', 'अव्', or 'आव्'. Example: ने + अन = नयन.
पूर्वरूप सन्धि: ए/ओ + अ = पूर्वरूप
The combination of 'ए' or 'ओ' with 'अ' results in the preceding vowel. Example: गङ्गा + अम्ब = गङ्गाम्ब.
व्यंजन सन्धि: त् + स = च्
The combination of 'त्' with 'स' results in 'च्'. Example: उत् + सव = उच्चव.
विसर्ग सन्धि: : + श/ष/स = श/ष/स
The combination of 'विसर्ग' with 'श', 'ष', or 'स' results in the same consonant. Example: तपः + शक्ति = तपश्शक्ति.
अनुनासिक सन्धि: म् + consonant = अनुनासिक
The combination of 'म्' with a consonant results in an अनुनासिक sound. Example: तम् + न = तन्न.
त्वागम सन्धि: अ/आ + छ = च्छ
The combination of 'अ' or 'आ' with 'छ' results in 'च्छ'. Example: सत् + छात्र = सच्छात्र.
Equations
नर + इन्द्र = नरेन्द्र
Example of दीर्घ सन्धि where two short 'अ' vowels combine to form a long 'आ'.
देव + इन्द्र = देवेन्द्र
Example of गुण सन्धि where 'अ' combines with 'इ' to form 'ए'.
एक + एक = एकैक
Example of वृद्धि सन्धि where 'अ' combines with 'ए' to form 'ऐ'.
इति + आदि = इत्यादि
Example of यण सन्धि where 'इ' combines with 'आ' to form 'य'.
ने + अन = नयन
Example of अयादि सन्धि where 'ए' combines with 'अ' to form 'अय्'.
गङ्गा + अम्ब = गङ्गाम्ब
Example of पूर्वरूप सन्धि where 'ए' combines with 'अ' to retain the preceding vowel.
उत् + सव = उच्चव
Example of व्यंजन सन्धि where 'त्' combines with 'स' to form 'च्'.
तपः + शक्ति = तपश्शक्ति
Example of विसर्ग सन्धि where 'विसर्ग' combines with 'श' to retain 'श'.
तम् + न = तन्न
Example of अनुनासिक सन्धि where 'म्' combines with a consonant to form an अनुनासिक sound.
सत् + छात्र = सच्छात्र
Example of त्वागम सन्धि where 'अ' combines with 'छ' to form 'च्छ'.
